Επικοινωνία με τους σκύλους
Τι πραγματικά σημαίνει η κίνηση της ουράς των σκύλων; Η επιστήμη παρέχει νέες πληροφορίες που μας βοηθούν να ερμηνεύσουμε καλύτερα τις συμπεριφορές των σκύλων ή τουλάχιστον αυτές που νομίζαμε ότι κατανοήσαμε – όπως για παράδειγμα το κούνημα της ουράς.
Το κούνημα της ουράς εξυπηρετεί τις ίδιες λειτουργίες επικοινωνίας με ένα ανθρώπινο χαμόγελο, έναν ευγενικό χαιρετισμό ή ένα νεύμα αναγνώρισης. Ενδεχόμενος όμως ο μεγαλύτερος μύθος είναι ότι ένα σκυλί που κουνάει την ουρά του είναι πάντα ευτυχισμένο και φιλικό. Κάποιες φορές το κούνημα της ουράς συνδέεται πράγματι με την ευτυχία, άλλες όμως μπορεί να σημαίνει φόβο, ανασφάλεια, κοινωνική πρόκληση ή ακόμα και προειδοποίηση ότι εάν πλησιάσετε είναι ικανό να σας δαγκώσει.
Τα χαμόγελα των ανθρώπων όπως και το κούνημα της ουράς των σκύλων είναι σήματα επικοινωνίας και επομένως χρησιμοποιούνται όταν είναι κάποιος κοντά για να τα δει. Ο σκύλος θα αντιδράσει κουνώντας την ουρά του μόνο όταν είναι υπάρχουν και άλλα ζωντανά όντα γύρω του – ένας άνθρωπος, ένα σκυλί, μια γάτα, ένα άλογο ίσως όμως και ένα χνούδι που το παρασύρει το αεράκι και είναι φαινομενικά ζωντανό. Όταν το σκυλί είναι μόνο του δεν θα δεν θα δώσει τα ίδια σημάδια, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι δεν μιλούν με τοίχους.
Όπως σε κάθε γλώσσα έχουμε γραμματική και λεξιλόγιο έτσι και στη γλώσσα των σκύλων. Μέχρι τώρα οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν σε δύο μεγάλες πηγές πληροφοριών, στο μοτίβο της κίνησης της ουράς και την θέση της. Ωστόσο νέα δεδομένα προσθέτουν μια τρίτη σημαντική διάσταση στην κατανόηση της γλώσσας των σκύλων.
Η κίνηση είναι μια πάρα πολύ σημαντική πτυχή του σήματος καθώς η όραση των σκύλων είναι πιο ευαίσθητη στην κίνηση παρά στο χρώμα. Έτσι η εξέλιξη των σκύλων έκανε τις ουρές τους πιο εμφανείς για τα άλλα σκυλιά. Ουρές με καμπυλωτό σχήμα ή βαθύτερο χρώμα στις άκρες είναι μόνο κάποιο από τα παραδείγματα.
Η θέση της ουράς και πιο συγκεκριμένα το ύψος στο οποίο κρατείται μπορεί να θεωρηθεί ως ένα είδος συναισθηματικού μέτρου. Το μεσαίο ύψος υποδεικνύει ότι ο σκύλος χαλαρώνει. Εάν η ουρά κρατείτε οριζόντια ο σκύλος είναι προσεκτικός και σε εγρήγορση. Αν η θέση της ουράς κινείται ανοδικά είναι σημάδι ότι το σκυλί γίνεται πιο απειλητικό ενώ μια κάθετη ουρά είναι σαφώς ένα κυρίαρχο σήμα «Είμαι προϊστάμενος εδώ» ή μια προειδοποίηση: «Πίσω γιατί θα υποφέρετε τις συνέπειες».
Αν η θέση της ουρά είναι κάτω, είναι σημάδι ότι ο σκύλος γίνεται πιο υποτακτικός, ανησυχεί ή αισθάνεται άσχημα ενώ η ακραία έκφραση της ουράς που βρίσκεται κάτω και ανάμεσα στα πόδια του σκύλου δηλώνει φόβο.
Σημειώνονται επίσης διαφορές ανάμεσα στα ύψη που η κάθε φυλή κρατά την ουρά της συνεπώς οι γλώσσες επικοινωνίας των σκύλων έχουν και διαλέκτους όπως ακριβώς και οι ανθρώπινες.
Η κίνηση δίνει επιπλέον σημασία στα σήματα. Η ταχύτητα δείχνει πόσο ενθουσιασμένος είναι ένας σκύλος ενώ η διάμετρος του κουνήματος αποκαλύπτει αν η συναισθηματική κατάσταση του σκύλου είναι θετική ή αρνητική, ανεξάρτητα από το επίπεδο του ενθουσιασμού.
- Ελαφρύ κούνημα μικρού πλάτους δηλώνει συνήθως χαιρετισμό ή παρουσία στο χώρο.
- Το κούνημα μεγάλου πλάτους δηλώνει ευχαρίστηση και είναι φιλικό. Αυτή η κίνηση είναι η πλησιέστερη στην έννοια της ευτυχίας, ειδικά αν φαίνεται να σύρει και τους γοφούς μαζί.
- Η αργή περιστροφή της ουράς χαμηλότερα από το μέσο σημαίνει πως ο σκύλος δεν είναι κοινωνικός. Σε γενικές γραμμές οι αργές κινήσεις της ουράς σε όχι κυρίαρχες (ψηλά) ή υποτακτικές (χαμηλά) θέσεις είναι σημάδια ανασφάλειας
- Μικρές κινήσεις υψηλής ταχύτητας που δίνουν την εντύπωση δονούμενης ουράς, είναι ενδείξεις ότι ο σκύλος πρόκειται να κάνει κάτι, συνήθως συμβαίνει όταν τρέχει ή αγωνίζεται. Εάν η ουρά κρατιέται ψηλά ενώ δονείται, είναι πιθανότατα μια ενεργή απειλή.
Καλύπτοντας με τα παραπάνω τις βασικές ενδείξεις της γλώσσας των σκύλων, μπορούμε τώρα να προσθέσουμε ακόμα ένα χαρακτηριστικό που πρόσφατα ανακαλύφθηκε και μπορεί να εκπλήξει ακόμα και τους πιο προσεκτικούς ιδιοκτήτες σκύλων όσο εξέπληξε και τους ίδιους τους επιστήμονες.
Όταν ένας σκύλος νιώθει θετικά για κάποιον ή κάτι τείνει η ουρά του περισσότερο προς την δεξιά πλευρά των οπίσθιων άκρων τους ενώ όταν έχουν αρνητικά συναισθήματα τείνει προς την αριστερή.
Ο Giorgio Vallortigara, ένας νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Τεργέστη στην Ιταλία, και δύο κτηνίατροι, Angelo Quaranta και Marcello Siniscalchi, στο Πανεπιστήμιο του Μπάρι, δημοσίευσαν ένα έγγραφο που περιγράφει αυτό το φαινόμενο στο περιοδικό Current Biology.
Οι ερευνητές μελέτησαν 30 κατοικίδια ζώα μικτής φυλής, τοποθέτησαν κάμερες στα κλουβιά τους και παρακολούθησαν επακριβώς τις γωνίες των ουρών τους. Εμφάνισαν τέσσερα ερεθίσματα μπροστά από το κλουβί: τον ιδιοκτήτη τους, ένα άγνωστο άνθρωπο, μια γάτα και ένα κυρίαρχο σκυλί.
Στο ερέθισμα του ιδιοκτήτη τους τα σκυλιά κουνούσαν δυνατά την ουρά τους με τάση προς την δεξιά τους πλευρά, στο ερέθισμα του αγνώστου τα σκυλιά κουνούσαν την ουρά τους ε μέτρια δύναμη προς τα δεξιά. Στο ερέθισμα της γάτας οι ουρές των σκύλων πάλι είχαν τάση στα δεξιά αλλά πιο αργά και με συγκρατημένες κινήσεις. Στην θέα ενός επιθετικού άγνωστου σκύλου, οι ουρές κινήθηκαν με τάση προς τα αριστερά.
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι τόσο παράξενο όσο νομίζετε. Έρευνες έχουν δείξει ότι σε πολλά ζώα συμπεριλαμβανομένων των πουλιών, των βατράχων, των πιθήκων και των ανθρώπων, το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου ειδικεύεται στις συμπεριφορές που περιλαμβάνουν αυτό που οι επιστήμονες καλούν προσέγγιση και γαλήνη. Στον άνθρωπο, αυτό σημαίνει ότι το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου συνδέεται με θετικά συναισθήματα, όπως αγάπη, αίσθηση προσκόλλησης, αίσθημα ασφάλειας και ηρεμίας. Επίσης σχετίζεται με φυσιολογικούς δείκτες, όπως τον αργό καρδιακό ρυθμό.
Αντίστοιχα το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου ειδικεύεται στην κατανάλωση ενέργειας αλλά και την συναισθηματική φόρτιση. Τα φυσιολογικά σήματα περιλαμβάνουν έναν γρήγορο καρδιακό ρυθμό και τον τερματισμό λειτουργίας του πεπτικού συστήματος.
Δεδομένου ότι το αριστερό ημισφαίριο ελέγχει τη δεξιά πλευρά του σώματος και το δεξιό ημισφαίριο ελέγχει την αριστερή πλευρά του σώματος, η δραστηριότητα στο ένα μισό του εγκεφάλου εμφανίζεται ως κίνηση στην αντίθετη πλευρά του σώματος. Για παράδειγμα, οι νεοσσοί προτιμούν να χρησιμοποιούν το αριστερό τους μάτι για να αναζητήσουν τροφή (συμπεριφορά προσέγγισης) και το δεξί μάτι για να παρακολουθήσουν την κίνηση των αρπακτικών (αποφυγή). Στους ανθρώπους, οι μύες στη δεξιά πλευρά του προσώπου τείνουν να αντανακλούν την ευτυχία (αριστερό ημισφαίριο) ενώ οι μύες στην αριστερή πλευρά του προσώπου τείνουν να αντανακλούν τη δυστυχία (δεξιό ημισφαίριο).
Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι τα θετικά συναισθήματα τραβούν την ουρά ενός σκύλου προς τα δεξιά και τα αρνητικά συναισθήματα το τραβούν προς τα αριστερά.
Παρατηρήστε την ουρά του σκύλου σας, θα αυξήσετε την ικανότητα σας να καταλαβαίνετε καλύτερα τις προθέσεις και τα συναισθήματα του.
